Türkiye, %98’i aktif olan çeşitli deprem kuşakları üzerinde yer alıyor. Depreme karşı önlemler alarak, depremden neredeyse sıfır hasarla kurtulabilmek mümkün. Genel olarak, bir deprem üç aşamaya ayrılır: öncesi, anı ve sonrası. Deprem öncesi, anı ve sonrasında alabileceğimiz birçok önlem vardır. Her aşamada ne yapacağınızı bilirsek işte o zaman zararı en aza indirmiş oluruz.
Deprem için alınacak önlemler ve doğru davranış biçimleri hem hayat kurtarır hem de maddi kayıpları azaltır. Depremin tehlike boyutunda değiştirilemeyen unsurlar olarak depremin sarsıntı gücü ve süresi, deprem merkezinden uzaklık, zemin cinsi ve depremin odak derinliği açıklanıyor. Bu unsurları da dikkate alarak hareket etmek büyük önem taşıyor.
Depremin oluşturduğu riskler; binaların tasarım, malzeme, inşaat ve kullanım açısından yetersizliğe bağlı riskler, hayati riskler, yapısal olmayan durumlara bağlı riskler yani eşyaların yanlış yerleşimi gibi, deprem sonucu oluşan yangınlar, seller ve ilk müdahalenin yetersizliğine bağlı olarak ortaya çıkan riskler olarak sıralanıyor.
Deprem Öncesi Alınacak Önlemler;
Bir aile deprem planı geliştirin. Kontrol listenizde yer alan her şeyi tamamlayarak kendinizi ve evinizi depreme hazırlayın. Eğer birbirinizden ayrılırsanız nasıl ve nerede yeniden buluşacağınıza karar verin. Aile üyelerinin depremden sonra nerede olduklarını ve durumlarını bildirmek için arayabilecekleri, bölge dışından bir arkadaş veya akraba seçin. Acil telefon numaralarının bir listesini tutun.
Evinizin her odasında yer alan güvenli noktaları bilin. Aynı zamanda tehlikeli noktaları da bilin; pencereler, aynalar, asılı nesneler, şömineler ve uzun, sabitlenmemiş mobilyalar.
Hatların hasar görmesi durumunda gazı, suyu ve elektriği nasıl kapatacağınızı öğrenin. Su ısıtıcılarını ve boruları patlatacak kadar hareket edebilen cihazları emniyete alın. Ağır mobilyaları, asılı bitkileri, ağır tabloları veya aynaları sabitleyin. Yanıcı veya tehlikeli sıvıları dolaplarda veya alt raflarda tutun. Bir el feneri, pille çalışan taşınabilir bir radyo, fazladan piller, ilaçlar, ilk yardım çantası ve giysiler dahil olmak üzere acil durum yiyecek, su ve diğer malzemeleri bulundurun. En son olarak tatbikat düzenleyin.
Bir deprem anında;
Bir depremin ortasında atılacak en güvenli adımlar nerede olduğunuza göre değişiklik gösterir. İşte bulunduğunuz yere göre alacağınız önlemler;
İç Mekan
Bir masanın altına girin, bir kolunuz veya elinizle başınızı ve boynunuzu koruyun ve diğer kolunuzu veya elinizi tutunmak için kullanın. Sığınak yoksa, bir koridora geçin. Tekerlekli sandalye veya koltuklu yürüteç kullanıyorsanız, tekerleklerinizin kilitli olduğundan emin olun ve sallanma geçene kadar olduğunuz yerde kalın. Pencerelerden, şöminelerden ve ağır mobilya veya cihazlardan uzak durun ve asansörleri kullanmayın. Deprem başladığında yataktaysanız, yataktan çıkmayın. Bunun yerine hayati organları korumak için yüz üstü yatın ve başınızı ve boynunuzu bir yastıkla örtün. Okulda veya işteyseniz, acil durum planına veya sorumlu kişinin talimatlarına uyun.
Dış Mekan
Binalardan, elektrik hatlarından ve üzerinize devrilebilecek diğer her şeyden hızla uzakta bir açık alan bulun. Araba kullanıyorsanız, güvenli bir şekilde kenara çekin ve durun ve sarsıntı geçene kadar arabanızda kalın. Köprülerin, üst geçitlerin, ağaçların veya aracınıza çarpabilecek herhangi bir şeyin altında durmayınız. Dağlık bir bölgedeyseniz düşen kayalara ve toprak kaymalarına dikkat edin ve şiddetli bir deprem sırasında okyanusa yakınsanız tsunamilere dikkat edin.
Depremden Sonra Yapılması Gerekenler;
Yaralanma olup olmadığını anlamak için kendinizi ve başkalarını kontrol edin. İhtiyacı olan herkese ilk yardım sağlamaya çalışın. Su, gaz ve elektrik hatlarında hasar olup olmadığını kontrol edin. Herhangi biri hasar görmüşse, vanaları kapatın. Gaz kokusu olup olmadığını kontrol edin. Koku alırsanız, tüm pencereleri ve kapıları açın, hemen oradan uzaklaşın ve yetkililere bildirin. Radyoyu kullanın ve acil bir durum olmadıkça telefonunuzu kullanmayın. Hasarlı binalardan uzak durun ve bacalara dikkat edin. Kırık cam ve moloz çevresinde dikkatli olun. Şansınız var ise ayaklarınızı kesmemek için bot veya sağlam ayakkabılar giyin. Sahillerden uzak durun.