Türk Danteli: İğne Oyası

Bir ulusun karakter ve kültürel yapısını el sanatları yansıtır. İğne oyası, Türk kültürünü yansıtan önemli el sanatlarından biri; çeyizlerin vazgeçilmezi… 

Anadolu’da kadınlar duygu ve hislerini bu el sanat ile gösterip yaşamayı ve yaşatmayı seçmiş, ne güzel… Dünyada “Türk danteli” diye anılan iğne oyası, ipek iplik ve iğne ile oluşturulan üç boyutlu minik kenar dantellerine verilen addır. Genelde eşarpların kenarında kullanılan iğne oyasına tek başına rastlamak pek mümkün değil. “El emeği göz nuru” tanımının karşılığı olan el işlerinden birisi olan iğne oyaları, Anadolu’da birçok ev hanımı tarafından hala üretiliyor. Hatta iğne oyası, bazı yörelerde kadınların alım satım yaptığı ticari mal özelliği de taşıyor.

Küçük Sanat Eserleri 

Boyutlu yapısı ve süsleyici niteliği ile el sanatlarımız içinde önemli bir yere sahip iğne oyasının geçmişi çok eskilere dayanıyor. Dünya literatüründe ‘‘Türk Danteli’’ olarak bilinmesinin en büyük sebeplerinde biri Anadolu’da çok eskilere dayanan belgelerin bulunmuş olması ve Avrupa ülkelerinin dillerinde ‘‘oya’’ sözcüğünün olmamasıdır. 

Duyguların renklere ve farklı tasarımlara dönüştürüldüğü bu sanat eseri, ipek ipliğin düğüm düğüm sabırla işlenmesiyle aslında sevgiliye, hasrete, umuda, aşka ve dileklere seslenir; her bir oya bir ses olur. Çok zengin çeşide ve köklü bir geçmişe sahip olan iğne oyalarına bu yönüyle sadece süs eşyası demek doğru değildir. İğne oyaları sıklıkla eşarp, baş örtüleri, oda takımları, yatak örtüleri, mendiller ve abajur eteklerine işlenir.

Kısaca yapımı şöyledir;

İğne oyası, bir yumak ipek iplik kullanılarak iğne ile atılan minik düğümlerin biriktirilmesi ile belirli şekillerin kombinasyonları sonucu oluşturuluyor.  Bu düğümler kare veya üçgen olmak üzere iki ayrı şekilde yapılıyor. İpek iplikle yapılabildiği gibi pamuklu ya da naylon iplikle de yapılabiliyor. Ayrıca iğne oyaları boncuk, misina gibi farklı süsleme yolları ile oyanın içine yerleştirildiği farklı modellerinde olduğu görülüyor. Desene uygun olarak dahil edilen süsleme tercihleri iğne oyasına kişinin karakterini yansıtma fırsatı veriyor. Oya bitirildikten sonra işlemler bitmiş sayılmaz üç boyutlu şeklini en iyi şekilde sergilenebilmesi için iğne oyası kolalanıyor.

Homelover ürünleri doğadan ve kültürden ilham alınarak insan ihtiyaçlarına yönelik sürdürülebilir yollarla üretiliyor. Anadolu’dan bizlere kalan “kültür” mirasını yaşatmayı amaçlıyor.